Αλβανία: Ακόμα και τώρα κανείς δε μιλάει για την τρομερή «Σιγκουρίμι» του Ενβέρ Χότζα

Η Σιγκουρίμι προκαλούσε τρόμο στην Αλβανία κατά την εποχή του κομμουνισμού αλλά ακόμα και τώρα αποφεύγουν να μιλήσουν γι’ αυτήν!

Μια έκθεση αποχαρακτηρισμένων εγγράφων από την πολυσυζητημένη «Σιγκουρίμι», τη μυστική αστυνομική δύναμη της Αλβανίας κατά την κομμουνιστική εποχή του Ενβέρ Χότζα, έδειξε πώς κατασκοπεύτηκαν και διώχθηκαν χιλιάδες άνθρωποι από τα Τίρανα.

Η Αφερντίτα Νταλιού ήταν παιδί όταν ο παππούς, Χαφίζ Ιμπραήμ Νταλιού μουσουλμάνος λόγιος με ισχυρή φήμη πατριωτισμού, φυλακίστηκε από το κομμουνιστικό καθεστώς που κυβέρνησε την Αλβανία με στυγνό τρόπο για περισσότερα από 45 χρόνια μέχρι το 1991.

«Φυλακίστηκε και βασανίστηκε. Πέθανε το 1952. Ωστόσο, εμείς ως οικογένεια ήμασταν καταδιωκόμενοι μέχρι το 1991», είπε ο Νταλιού στο BIRN επισκεπτόμενος μια έκθεση αποχαρακτηρισμένων εγγράφων από τη μυστική αστυνομία Σιγκουρίμι στα Τίρανα.

Τα έγγραφα δείχνουν πώς οικογένειες με επιρροή στις κοινότητές τους κρατούνταν υπό παρακολούθηση και διώκονταν τακτικά επειδή θεωρούνταν απειλή για το κατασταλτικό καθεστώς του Ενβέρ Χότζα.

«Μου αρνήθηκαν το δικαίωμα να πάω στο πανεπιστήμιο», είπε η Νταλιού. Αντίθετα, την έστειλαν στο ανθρακωρυχείο στο χωριό Βαλιάς, όπου έπρεπε να εργαστεί για τα επόμενα 25 χρόνια.

Τα παιδιά των οικογενειών όπως του Νταλιού δεν είχαν άδεια τριτοβάθμιας εκπαίδευσης από το κομμουνιστικό καθεστώς και διορίστηκαν σε θέσεις εργασίας σε ορυχεία και άλλες βαριές βιομηχανίες. Άρνηση αποδοχής σήμαινε ότι θα υπήρχαν περισσότερες διώξεις.

Αν και έχουν περάσει περισσότερα από 30 χρόνια από την κατάρρευση του κομμουνιστικού καθεστώτος, παραμένει ένα δύσκολο θέμα στην Αλβανία, και η ιστορία του τι πέρασε η χώρα σε αυτά τα 45 χρόνια είναι ακόμα ελάχιστα ερευνημένη ή συζητημένη.

Τα Τίρανα ήταν απλώς μια μικρή αγορά με περίπου 12.000 κατοίκους το 1920 όταν επιλέχθηκε ως πρωτεύουσα, οκτώ χρόνια μετά την ανεξαρτησία της Αλβανίας.

Καθώς η πόλη άρχισε να επεκτείνεται για να δημιουργήσει χώρο για νέα διοικητικά κτίρια, οι υπάρχοντες κάτοικοί της άρχισαν να επωφελούνται από την αύξηση της αξίας αυτού που πριν ήταν απλώς γεωργική γη, και μερικοί από αυτούς συσσώρευσαν σημαντικό πλούτο και πολιτική επιρροή.

Αυτές οι εξέχουσες οικογένειες έγιναν στη συνέχεια συστηματικά στόχος των νέων κομμουνιστών ηγεμόνων που ανέλαβαν το 1945.

Οι κομμουνιστές εκτέλεσαν εκατοντάδες ανθρώπους που χαρακτηρίστηκαν εχθροί και στη συνέχεια απέτρεψαν κάθε πιθανή αντίσταση με φυλάκιση, προχώρησαν σε δήμευση περιουσίας και άλλα κατασταλτικά μέτρα, ενώ η Σιγκουρίμι παρακολουθούσε τα πάντα για να ελέγξει ακόμα και την παραμικρή εστία αντίστασης.

Η Αρντιάνα Τόπι, διευθύντρια του αρχείου στην Αρχή Πληροφοριών για Έγγραφα της Πρώην Κρατικής Ασφάλειας, είπε ότι τα αρχεία της Σιγκουρίμι δείχνουν ότι μόνο στα Τίρανα, περίπου 4.000 άτομα κρατούνταν υπό παρακολούθηση.

«Οι φάκελοι άνοιξαν με απόφαση που αφορούσε ένα μόνο άτομο, συνήθως τον αρχηγό της οικογένειας. Ωστόσο, οι έρευνες στη συνέχεια διευρύνθηκαν για να καλύψουν όλη την οικογένεια και τους φίλους τους», εξήγησε η Τόπι.

Ένα από τα αρχεία που εκτίθενται στην έκθεση, σχετικά με την οικογένεια του Αλί Μπεγκέγια, ο οποίος υπηρέτησε ως δήμαρχος των Τιράνων πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, περιείχε 458 σελίδες με αναφορές παρακολούθησης που χρονολογούνται από το 1958 έως το 1991.

Ο Μπεγκέγια πέθανε στη φυλακή, ενώ άλλα μέλη από την οικογένειά του αντιμετώπισαν προβλήματα: Ανάκριση υπό βασανιστήρια, εσωτερική εξορία ή φυλάκιση.

Η Σιγκουρίμι χρησιμοποίησε πληροφοριοδότες για να συλλέξει πληροφορίες για τις οικογένειες που παρακολουθούνταν και τα αποχαρακτηρισμένα αρχεία δείχνουν ότι ο αριθμός των πληροφοριοδοτών που χρησιμοποιήθηκαν για κάθε οικογένεια κυμαινόταν από τρεις έως 50.

Οι απόγονοι των οικογενειών που στοχοποιήθηκαν από τους πράκτορες της Σιγκουρίμι, οι οποίοι παρουσιάστηκαν από το κομμουνιστικό καθεστώς ως νωχελικά παράσιτα, θέλουν από τους ανθρώπους στη σύγχρονη Αλβανία να καταλάβουν τι πέρασαν.

Η Μαρσίντα Νατζένι, γόνος της οικογένειας Τουφίνα, που εμπορευόταν ρολόγια, είπε σε ότι οικογένειες σαν τη δική της διώκονταν λόγω της κοινωνικής τους τάξης. «Οι περιουσίες τους καταλήφθηκαν και διώχθηκαν άδικα ή φυλακίστηκαν», είπε.

Πιστεύει ότι η ιστορία της καταστολής υπό τον κομμουνισμό θα πρέπει να είναι ευρύτερα γνωστή, καθώς οι υποστηρικτές του πρώην καθεστώτος «αρνούνται ακόμη τα βάσανά μας»

Το 2008 το αλβανικό κοινοβούλιο συζήτησε το άνοιγμα των λεγόμενων «αρχείων Σιγκουρίμι», αλλά το Σοσιαλιστικό Κόμμα της Αλβανίας το αμφισβήτησε.

Σε μια κυβερνητική επιτροπή, που δημιουργήθηκε το 2015, έχει ανατεθεί το καθήκον της δημοσιοποίησης των «Φακέλων Σιγκουρίμι» και του εντοπισμού υποψηφίων για δημόσια αξιώματα που είχαν συνεργαστεί με το κομμουνιστικό καθεστώς.

Ωστόσο, από τις αρχές του 2017, η επιτροπή δεν έχει ακόμη ξεκινήσει τις εργασίες της και οι επικριτές έχουν επισημάνει ότι τα περισσότερα από τα αρχεία πιθανότατα καταστράφηκαν εδώ και πολύ καιρό.

Η «Σιγκουρίμι» ιδρύθηκε στις 10/12/1944 και ο Ενβέρ Χότζα πίστευε ότι έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην απόκτηση ισχύος της φατρίας του στην Αλβανία έναντι άλλων κομματικών ομάδων.

Η Υπηρεσία είχε περίπου 30.000 αξιωματικούς, από τους οποίους περίπου 7.500 είχαν διοριστεί στον Λαϊκό Στρατό.

Η αποστολή της Σιγκουρίμι ήταν να αποτρέψει τις αντεπαναστάσεις και να καταστείλει την αντίθεση στο υπάρχον πολιτικό σύστημα. Αν και ομάδες Αλβανών μεταναστών αναζήτησαν τη δυτική υποστήριξη για τις προσπάθειές τους να ανατρέψουν την κομμουνιστική κυβέρνηση στα τέλη της δεκαετίας του 1940 και στις αρχές της δεκαετίας του 1950, γρήγορα έπαψαν να αποτελούν αξιόπιστη απειλή λόγω της αποτελεσματικότητας της υπηρεσίας.

Οι δραστηριότητές της διείσδυσαν στην αλβανική κοινωνία σε βαθμό που κάθε τρίτος πολίτης είχε είτε υπηρετήσει σε στρατόπεδα εργασίας είτε είχε ανακριθεί από αξιωματικούς της Σιγκουρίμι προτού επιλεγούν για να ενταχθούν στην υπηρεσία.

Ήταν μια ελίτ και απολάμβαναν πολλά προνόμια που είχαν σχεδιαστεί για να διατηρήσουν την αξιοπιστία και την αφοσίωσή τους στο κόμμα.

Είχε εθνική έδρα και περιφερειακό αρχηγείο σε καθεμία από τις είκοσι έξι περιφέρειες της Αλβανίας.

Περαιτέρω οργανώθηκε σε ενότητες που κάλυπταν τον πολιτικό έλεγχο, τη λογοκρισία, τα δημόσια αρχεία, τα στρατόπεδα φυλακών, τα στρατεύματα εσωτερικής ασφάλειας, τη φυσική ασφάλεια, την αντικατασκοπεία και τις ξένες πληροφορίες.

Η κύρια λειτουργία του τμήματος πολιτικού ελέγχου ήταν η παρακολούθηση της ιδεολογικής ορθότητας των μελών του κόμματος και των άλλων πολιτών

Ήταν υπεύθυνη για την εκκαθάριση του κόμματος, της κυβέρνησης, του στρατού και του δικού της μηχανισμού από άτομα που συνδέονται στενά με τη Γιουγκοσλαβία, τη Σοβιετική Ένωση ή την Κίνα μετά την αποχώρηση της Αλβανίας από τις διαδοχικές συμμαχίες με καθεμία από αυτές τις χώρες

Μια εκτίμηση έδειξε ότι τουλάχιστον 170 μέλη του Πολιτικού Γραφείου ή της Κεντρικής Επιτροπής του κομμουνιστικού κόμματος εκτελέστηκαν ως αποτέλεσμα των ερευνών της Σιγκουρίμι

Το τμήμα πολιτικού ελέγχου συμμετείχε επίσης σε ένα εκτενές πρόγραμμα παρακολούθησης ιδιωτικών τηλεφωνικών συνομιλιών.

Το τμήμα λογοκρισίας λειτουργούσε στον τύπο, το ραδιόφωνο, τις εφημερίδες και άλλα μέσα επικοινωνίας καθώς και μέσα σε πολιτιστικές εταιρείες, σχολεία και άλλους οργανισμούς.

Το τμήμα δημοσίων αρχείων διαχειριζόταν κυβερνητικά έγγραφα και στατιστικές, κυρίως κοινωνικές και οικονομικές  που αντιμετωπίζονταν ως κρατικά μυστικά

Το τμήμα των στρατοπέδων φυλακών επιφορτίστηκε με την πολιτική επανεκπαίδευση των κρατουμένων και την αξιολόγηση του βαθμού κινδύνου για την κοινωνία. Η τοπική αστυνομία προμήθευσε φρουρούς για δεκατέσσερα στρατόπεδα φυλακών σε όλη τη χώρα.

Το τμήμα φυσικής ασφάλειας παρείχε φρουρούς σημαντικών κομματικών και κυβερνητικών αξιωματούχων και εγκαταστάσεων.

Το τμήμα αντικατασκοπείας ήταν υπεύθυνο για την εξουδετέρωση των ξένων επιχειρήσεων πληροφοριών στην Αλβανία καθώς και για εγχώρια κινήματα και κόμματα που αντιτίθενται στο Αλβανικό Κόμμα Εργασίας.

Τέλος, το τμήμα ξένων πληροφοριών διατηρούσε προσωπικό στο εξωτερικό και στο εσωτερικό για να λάβει πληροφορίες σχετικά με ξένες δυνατότητες και προθέσεις που επηρέασαν την εθνική ασφάλεια της Αλβανίας. Οι αξιωματικοί του κατέλαβαν θέσεις κάλυψης σε ξένες διπλωματικές αποστολές, εμπορικά γραφεία και πολιτιστικά κέντρα της Αλβανίας.

Η οργάνωση έπαψε να υπάρχει κατ’ όνομα τον Ιούλιο του 1991 και αντικαταστάθηκε από το SHIK (Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών)

Στις αρχές του 1992, πληροφορίες για την οργάνωση, τις αρμοδιότητες και τις λειτουργίες του SHIK δεν ήταν διαθέσιμες στις δυτικές εκδόσεις. Ορισμένοι δυτικοί παρατηρητές πίστευαν, ωστόσο, ότι πολλοί από τους αξιωματικούς και τους ηγέτες του SHIK είχαν υπηρετήσει στο Σιγκουρίμι και ότι οι βασικές δομές των δύο οργανώσεων ήταν παρόμοιες.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Manhattan Project: Το πρόγραμμα παραγωγής των πρώτων πυρηνικών όπλων

Κατασκοπία στον Ψυχρό Πόλεμο: Οι έξι διάσημες υποθέσεις

KGB: Η τρομερή μυστική υπηρεσία των Σοβιετικών

Ιστορίες κατασκόπων: Ο πράκτορας του Χίτλερ στην Αθήνα το 1934