Η Τουρκία προετοιμάζεται να κυρώσει τα στρατιωτικά πλαίσια συνεργασίας που υπέγραψε το 2024 με την Αλβανία, το Κόσοβο και τη Βόρεια Μακεδονία, σε μια κίνηση που ενισχύει την ανάπτυξη στρατιωτικής επιρροής της Άγκυρας σε μια περιοχή ιδιαίτερης σημασίας για την Ελλάδα.
Οι συμφωνίες έρχονται σε περίοδο αυξημένων γεωπολιτικών εντάσεων στην Ανατολική Μεσόγειο, με την Ελλάδα να εκφράζει ανησυχίες για την επέκταση των τουρκικών αμυντικών συνεργασιών σε ευαίσθητες περιοχές. Οι Βαλκάνιοι αποτελούν παραδοσιακό πεδίο ανταγωνισμού επιρροών μεταξύ του ΝΑΤΟ και άλλων δυνάμεων, και η ενίσχυση των στρατιωτικών δεσμών της Άγκυρας με αυτές τις χώρες υπογραμμίζει την επιθυμία της για μεγαλύτερο ρόλο στην ασφάλεια της περιοχής.
Turkey moves to put military agreements into force with three Balkan countries surrounding Greece
Σε αντίθεση με παρόμοιες συμφωνίες που συνήθως απαιτούν εκτενέστερη κοινοβουλευτική εξέταση, αυτές έχουν μπει σε ταχεία διαδικασία κύρωσης από την τουρκική Βουλή. Για την Άγκυρα, οι συμφωνίες αποτελούν μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής για την ενίσχυση της αμυντικής συνεργασίας με γειτονικές και συμμαχικές χώρες, ενώ ταυτόχρονα αντιμετωπίζοντας απειλές στην περιφερειακή ασφάλεια.
Πεδίο συνεργασίας
Σύμφωνα με τις συμφωνίες, η Τουρκία και οι εταίροι της θα συνεργαστούν σε πολλούς τομείς, όπως:
- Εκπαίδευση & κοινές ασκήσεις
- Συνεργασία αμυντικής βιομηχανίας
- Ανταλλαγή πληροφοριών και υλικού
- Υποστήριξη σε λογιστική, ιατρικές υπηρεσίες και κυβερνοάμυνα
- Ειρηνευτικές αποστολές & αποναρκοθέτηση
- Έρευνα στρατιωτικής τεχνολογίας
- Ανθρωπιστικές αποστολές και καταστροφές
Στρατηγική της Τουρκίας: Αποφυγή ελέγχου και επιτάχυνση συμφωνιών
Όπως ανέφερε το Nordic Monitor, η Τουρκία χρησιμοποιεί αυτά τα ευρείς εφαρμογής πλαίσια για να αποφύγει τη δημόσια διαφάνεια σε δευτερεύουσες στρατιωτικές συμφωνίες. Σε κλειστή συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εξωτερικών (21 Μαΐου 2024), ο ταξίαρχος Εσάτ Μαχμούτ Γιλμάζ, επικεφαλής της Διεύθυνσης Νομικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Άμυνας, εξήγησε ότι η Άγκυρα ενοποιεί τρεις ξεχωριστές συμφωνίες (εκπαίδευση, αμυντική βιομηχανία, γενική στρατιωτική συνεργασία) σε ένα ενιαίο πλαίσιο για να επιταχύνει τις εξωτερικές στρατιωτικές επιχειρήσεις.
Μόλις κυρωθούν και δημοσιευτούν στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, οι συμφωνίες θα επιτρέψουν στην τουρκική στρατιωτική ηγεσία να συνάψει δευτερεύουσες συμφωνίες χωρίς να απαιτείται νέα κοινοβουλευτική έγκριση. Αυτό περιορίζει το δημόσιο διάλογο για τις στρατιωτικές δραστηριότητες της Τουρκίας στο εξωτερικό και εξασφαλίζει γρηγορότερη εφαρμογή.
Αλβανοί και Τούρκοι
Εκμετάλλευση για εμπορικό όφελος – Το ρόλο των Bayraktar
Η Τουρκία έχει υπογράψει ήδη στρατιωτικά πλαίσια συνεργασίας με 89 χώρες, εκπαιδευτικές συμφωνίες με 65 και συμφωνίες αμυντικής βιομηχανίας με 90. Παράλληλα, διεξάγει διαπραγματεύσεις με άλλες 47 και 13 χώρες αντίστοιχα.
Ωστόσο, κριτικοί στην Τουρκία υποστηρίζουν ότι η διαδικασία εγκρίσεων έχει γίνει λιγότερο διαφανής, με την Επιτροπή Εξωτερικών (χωρίς στρατιωτική εμπειρογνωμοσύνη) να ελέγχει τις συμφωνίες αντί της Επιτροπής Άμυνας. Αυτό ευνοεί την εκτελεστική εξουσία, περιορίζοντας τον κοινοβουλευτικό έλεγχο.
Η προσωπική ενασχόληση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τις αμυντικές εξαγωγές έχει επίσης κριθεί, καθώς η οικογένειά του ωφελείται άμεσα από τις πωλήσεις drones Bayraktar (της εταιρείας Baykar, που ελέγχει ο γαμπρός του). Επιπλέον, έχουν εκφραστεί υποψίες για προμήθειες από αμυντικά συμβόλαια μέσω ευνοϊκών κρατικών πολιτικών (π.χ. απευθείας αναθέσεις, φοροαπαλλαγές).
Συμπέρασμα
Οι νέες συμφωνίες με τις τρεις βαλκανικές χώρες ενισχύουν τη στρατηγική παρουσία της Τουρκίας σε μια κρίσιμη περιοχή για την Ελλάδα, ενώ ταυτόχρονα αποτελούν μέρος μιας ευρύτερης πολιτικής για στρατιωτικές εξαγωγές και επιρροή. Η έλλειψη διαφάνειας και η ταχεία κύρωση εγείρουν ερωτήματα σχετικά με τους πραγματικούς στόχους και τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Οι Τούρκοι βοηθούν τα Σκόπια για να φτιάξουν εργοστάσιο πυρίτιδας
___
Με πληροφορίες από το Nordic Monitor
