Η δήλωση του Υπουργού Ενέργειας και Φυσικών Πόρων της Τουρκίας, Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ, υπογραμμίζει τη φιλόδοξη στρατηγική της χώρας να επεκτείνει το δίκτυο πετρελαίου και φυσικού αερίου στο εξωτερικό, με έμφαση στη συνεργασία με το Πακιστάν και άλλες χώρες. Η Τουρκία, μέσω της κρατικής εταιρείας TPAO και άλλων εταιρειών, ενισχύει τη διεθνή της παρουσία στον τομέα της ενέργειας, βασιζόμενη στην εμπειρία που απέκτησε από τις επιτυχημένες εξερευνήσεις στη Μαύρη Θάλασσα, όπως η ανακάλυψη του κοιτάσματος Sakarya.
Η συνεργασία με το Πακιστάν αποτελεί ένα σημαντικό βήμα, με συγκεκριμένα έργα να ξεκινούν σύντομα, τόσο σε υπεράκτιες όσο και σε χερσαίες περιοχές. Αυτή η κίνηση εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική που περιλαμβάνει δραστηριότητες στη Σομαλία, τη Λιβύη, τον Νίγηρα, το Ιράκ, τη Μέση Ανατολή και την Κεντρική Ασία. Για παράδειγμα, τα σεισμικά σκάφη της Τουρκίας βρίσκονται ήδη σε δράση στις θάλασσες της Σομαλίας, με στόχο την ολοκλήρωση των ερευνών μέχρι τον Μάιο του 2025, ενώ παράλληλα προχωρούν σχέδια σε άλλες γεωγραφίες.
Η στρατηγική αυτή δεν περιορίζεται μόνο στους υδρογονάνθρακες. Ο Μπαϊρακτάρ ανέφερε τη συνεργασία με την Eti Maden στον τομέα της εξόρυξης, δείχνοντας ότι η Τουρκία επιδιώκει να διευρύνει τις σχέσεις της με το Πακιστάν και σε άλλους φυσικούς πόρους. Αυτή η προσέγγιση ευθυγραμμίζεται με τον στόχο του Προέδρου Ερντογάν να ενισχυθεί η φιλία μεταξύ των δύο χωρών μέσω εμπορίου και επενδύσεων.
Συνολικά, η Τουρκία φαίνεται να αναδεικνύεται σε περιφερειακό και διεθνή παίκτη στον ενεργειακό τομέα, συνδυάζοντας την εγχώρια τεχνογνωσία με διεθνείς συνεργασίες, ενώ ταυτόχρονα επιδιώκει να μειώσει την εξάρτησή της από ξένους πόρους ενέργειας. Η εξέλιξη των έργων σε χώρες όπως το Πακιστάν και η Σομαλία θα δείξει το εύρος και την αποτελεσματικότητα αυτής της στρατηγικής τους επόμενους μήνες.
Το Τουρκολιβυκό Σύμφωνο, που υπογράφηκε το 2019 μεταξύ της Τουρκίας και της Κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας (GNA) της Λιβύης, αποτελεί μια συμφωνία οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών στη Μεσόγειο, με στόχο τη δημιουργία Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) μεταξύ των δύο χωρών. Η συμφωνία αυτή προκάλεσε έντονες αντιδράσεις, ιδιαίτερα από την Ελλάδα, καθώς θεωρείται ότι παραβιάζει τα κυριαρχικά της δικαιώματα και το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας.
Η Ελλάδα υποστηρίζει ότι το σύμφωνο είναι παράνομο και άκυρο, καθώς αγνοεί την ύπαρξη ελληνικών νησιών, όπως η Κρήτη, η Ρόδος, η Κάρπαθος, η Κάσος και το Καστελλόριζο, που βρίσκονται μεταξύ των ακτών της Τουρκίας και της Λιβύης. Σύμφωνα με την ελληνική θέση, τα νησιά αυτά έχουν δικαιώματα σε υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ, κάτι που η συμφωνία δεν λαμβάνει υπόψη, δημιουργώντας μια τεχνητή “σύνδεση” μεταξύ των δύο χωρών που παραβιάζει τη Σύμβαση του Montego Bay (UNCLOS). Επιπλέον, η Ελλάδα θεωρεί τη συμφωνία γεωγραφικά παράλογη και πολιτικά ασταθή, δεδομένου ότι η κυβέρνηση της Λιβύης που την υπέγραψε δεν είχε πλήρη νομιμοποίηση, καθώς δεν επικυρώθηκε από το λιβυκό κοινοβούλιο.
Σε απάντηση, η Ελλάδα προχώρησε σε διπλωματικές κινήσεις, όπως η υπογραφή συμφωνίας οριοθέτησης ΑΟΖ με την Αίγυπτο το 2020, η οποία καλύπτει μέρος της περιοχής που διεκδικεί το Τουρκολιβυκό Σύμφωνο, ενισχύοντας τη θέση της νομικά και γεωπολιτικά. Η Αθήνα έχει καταγγείλει τη συμφωνία σε διεθνείς οργανισμούς, όπως ο ΟΗΕ και η ΕΕ, η οποία επίσης έχει χαρακτηρίσει το σύμφωνο παράνομο, τονίζοντας ότι δεν δεσμεύει τρίτα κράτη. Παρά την πρωτοκόλληση του συμφώνου στον ΟΗΕ το 2020, η Ελλάδα επιμένει ότι η διαδικασία αυτή είναι τυπική και δεν του προσδίδει νομιμότητα.
Η ένταση κλιμακώθηκε περαιτέρω με την υπογραφή νέας συμφωνίας το 2022 μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης για έρευνες υδρογονανθράκων, με την Ελλάδα να προειδοποιεί ότι οποιαδήποτε δραστηριότητα εντός της ελληνικής ΑΟΖ θα αντιμετωπιστεί. Η Αθήνα συνεχίζει να επιδιώκει την ακύρωση του συμφώνου μέσω διπλωματίας, συνεργασιών με χώρες όπως η Αίγυπτος και η Κύπρος, και ενδεχομένως προσφυγής σε διεθνή δικαστήρια, αν οι συνθήκες το επιτρέψουν. Η κατάσταση παραμένει ένα από τα κύρια “αγκάθια” στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και στην ευρύτερη γεωπολιτική σκακιέρα της Ανατολικής Μεσογείου.
Πάντως ο Τούρκος υπουργός το ανέφερε ξεκάθαρα, πως έχουν οι Τούρκοι σκοπό να κάνουν έρευνες και στη Λιβύη.
Διαβάστε επίσης:
Υποβρύχια: Ποιες είναι οι επιλογές της Ελλάδας για νέα υποβρύχια; Οι προτάσεις
Υποβρύχια: Ζήτησε προσφορές το Πολεμικό Ναυτικό για τέσσερα νέα και δεν θα είναι απαραίτητα τα 214
