Κατασκοπία στον Ψυχρό Πόλεμο: Οι έξι διάσημες υποθέσεις

Σε άλλο επίπεδο ήταν η κατασκοπία ανά τον πλανήτη κατά την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου ανάμεσα σε δυτικό κι ανατολικό μπλοκ

Άλλωστε η κατασκοπία ήταν μονόδρομος από τη στιγμή κατά την οποία κάθε πλευρά προσπαθούσε να αποσπάσει τα μυστικά της άλλης. Οι «στρατολογήσεις» έδιναν κι έπαιρναν ενώ σίγουρα υπήρξαν και περιπτώσεις που χαρακτηρίζονται ως «παράπλευρες απώλειες» μιας παρανοϊκής κατάστασης.

Ξεχωρίσαμε τις έξι καλύτερες ιστορίες κατασκοπίας κατά την περίοδο που ακολούθησε το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου κι ενώ είχαν σχηματιστεί τα δύο μπλοκ

Τζούλιους και Έθελ Ρόζενμπεργκ: Το πιο διάσημο ζευγάρι κατασκόπων

Παντρεμένοι το 1939 και κάτοικοι Νέας Υόρκης, οι Τζούλιους και Έθελ Ρόζενμπεργκ, ήταν αφοσιωμένοι κομμουνιστές και φέρονται επικεφαλής ενός κυκλώματος κατασκοπείας που μετέφερε στρατιωτικά μυστικά στους Σοβιετικούς.

Το σχέδιο ξεκίνησε κάποια στιγμή μετά το 1940, όταν ο Τζούλιους έγινε πολιτικός μηχανικός στο Σώμα Σημάτων Στρατού των ΗΠΑ. Απολύθηκε το 1945 όταν ο στρατός έμαθε για τη συμπάθειά του στον κομμουνισμό.

Είχε προλάβει να στρατολογήσει τον αδελφό της Έθελ, έναν μηχανικό του στρατού που εργαζόταν στο Manhattan Project, για να παραδώσει χειρόγραφες σημειώσεις και σκίτσα σχετικά με την ατομική βόμβα.

Στο μεταξύ άλλοι στρατολογημένοι από τον Ρόζενμπεργκ φέρεται να παρέδωσαν χιλιάδες σελίδες εγγράφων που περιγράφουν λεπτομερώς τις νέες τεχνολογίες ραντάρ και αεροσκαφών. Στη δίκη μετά τη σύλληψή τους το 1950, ο αδελφός της Έθελ κατέθεσε εναντίον τους και ένας δικαστής τους καταδίκασε σε θάνατο, δηλώνοντας το έγκλημά τους «χειρότερο από φόνο»

Ο Πρόεδρος Ντουάιτ Αϊζενχάουερ σφράγισε στη συνέχεια τη μοίρα τους αρνούμενος μια αίτηση για επιείκεια. Οι δυο τους στάλθηκαν στην ηλεκτρική καρέκλα στη φυλακή Sing Sing της Νέας Υόρκης στις 19 Ιουνίου 1953, σηματοδοτώντας την πρώτη φορά που Αμερικανοί πολίτες εκτελέστηκαν ποτέ για κατασκοπεία.

Αν και ξέσπασαν παγκόσμιες διαμαρτυρίες για τη μεταχείριση των Ρόζενμπεργκ, με πολλούς ανθρώπους να αισθάνονται ότι είχαν πέσει θύματα κόκκινου δολώματος της εποχής του Μακάρθι, η μετασοβιετική δημοσίευση αποκρυπτογραφημένων μηνυμάτων της KGB απέδειξε ότι ο Τζούλιους ήταν στην πραγματικότητα κατάσκοπος. Τα στοιχεία εναντίον της Έθελ είναι λιγότερο πειστικά και η ενοχή της παραμένει αμφισβητούμενη

Κλάους Φουξ: Κατασκοπία υπέρ των Σοβιετικών

Μετά την άνοδο του Αδόλφου Χίτλερ στην εξουσία το 1933, ο Κλάους Φουξ έφυγε από την πατρίδα του τη Γερμανία για το Ηνωμένο Βασίλειο, όπου έλαβε διδακτορικό στη φυσική και τελικά έγινε πολίτης της χώρας.

Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου προσκλήθηκε να συμμετάσχει στο παράνομο πρόγραμμα ανάπτυξης ατομικής βόμβας της Βρετανίας, παρά τις γνωστές κομμουνιστικές του τάσεις, και από εκεί στάλθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες για να λάβει μέρος στο Manhattan Project

Με την επιστροφή του στην Βρετανία, ο Φουξ εξασφάλισε μια πολύ καλή θέση σε ερευνητικό κέντρο πυρηνικής ενέργειας.

Όμως το 1950 συνελήφθη αφού οι πράκτορες των ΗΠΑ ανακάλυψαν ότι για χρόνια παρέδιδε πυρηνικά μυστικά στους Σοβιετικούς, οι οποίοι είχαν πλέον τη δική τους ατομική βόμβα.

Ο Φουξ ομολόγησε, λέγοντας στις αρχές ότι «είχε απόλυτη εμπιστοσύνη στη ρωσική πολιτική» και ότι «οι Δυτικοί Σύμμαχοι επέτρεψαν επίτηδες στη Ρωσία και τη Γερμανία να πολεμήσουν μεταξύ τους μέχρι θανάτου».

Αν και ο Φουξ ισχυρίστηκε ότι δεν γνώριζε το αληθινό όνομα της επαφής του με την Αμερική, το FBI εντόπισε γρήγορα ένα ίχνος πίσω στο κύκλωμα κατασκοπείας Ρόζενμπεργκ.

Σε σύγκριση με τους Ρόζενμπεργκ, ο Φουξ ξέφυγε εύκολα. Μετά από εννέα χρόνια στη βρετανική φυλακή, μετανάστευσε στην Ανατολική Γερμανία, όπου συνέχισε να εργάζεται ως πυρηνικός φυσικός μέχρι τη συνταξιοδότησή του το 1979.

Βραβευμένος με το μετάλλιο «Καρλ Μαρξ», την υψηλότερη πολιτική διάκριση της Ανατολικής Γερμανίας, ο Φουξ πέθανε το 1988 σε ηλικία 76 ετών.

Ρέι Μόμπι: Ο κατάσκοπος των Τσέχων έπαιρνε χρήματα για να τζογάρει

Κάποτε ήταν ηλεκτρολόγος αλλά από το 1955 ως το 1983 υπηρέτησε στη Βουλή υπερασπιζόμενος τις παραδοσιακές συντηρητικές βρετανικές αξίες (πχ εκστρατεία κατά της νομιμοποίησης της ομοφυλοφιλίας).

Ο Μόμπι εμφανιζόταν ως φανατικός αντικομμουνιστής μόνο που δώδεκα χρόνια μετά το θάνατό του (το 2012 συγκεκριμένα) ένας ρεπόρτερ του BBC έφερε στην επιφάνεια αυτό που προκάλεσε αίσθηση σε όλους.

Ο Μόμπι ήταν κατάσκοπος. Και συγκεκριμένα δρούσε για την Τσεχοσλοβακία παραδίδοντας κρατικά μυστικά. Η «στρατολόγησή» του έγινε το 1960 όταν οι Τσέχοι πράκτορες τον πλησίασαν στη διάρκεια ενός πάρτι.

Για κάθε χρήσιμη πληροφορία, ο Μόμπι έπαινε 100 λίρες που όπως αποδείχτηκε πήγαιναν σε ποτό και τζόγο. Τα πάθη τον οδήγησαν στην κατασκοπία που όπως αποδείχθηκε έληξε το 1971 όταν σταμάτησαν οι επαφές του.

Η πεντάδα του Κέμπριτζ: Κατάσκοποι από ιδεολογία

Οι Ντόναλντ ΜακΛιν, Γκάι Μπέργκες, Κιμ Φίλμπι, Άντονι Μπλαντ και Τζον Κέρνκρος ήταν οι απόφοιτοι του διάσημου Πανεπιστημίου Κέμπριτζ που έδωσαν σημαντικές πληροφορίες στους Σοβιετικούς. Στρατολογήθηκαν μετά το 1945 και τα κίνητρά τους ήταν ιδεολογικά και όχι χρηματικά.

Απ’ αυτούς έμαθαν οι Σοβιετικοί ότι οι Σύμμαχοι σκόπευαν να στείλουν αντικομμουνιστές αντάρτες στην Αλβανία καθώς επίσης και τη στρατηγική για τον πόλεμο της Κορέας. Το φοβερό ήταν ότι ο Φίλμπι ήταν επικεφαλής του αντισοβιετικού τμήματος των μυστικών υπηρεσιών της Βρετανίας!

Όταν ανακαλύφθηκε η δράση τους ο Φίλμπι ώθησε τους ΜακΛιν και Μπέργκες να αυτομολήσουν στην Μόσχα το 1951 και τους συνάντησε 12 χρόνια μετά. Ο Κέρνκρος περιπλανήθηκε στην Ιταλία και την Γαλλία ενώ ο Μπλαντ ομολόγησε με αντάλλαγμα ότι δε θα διωχθεί και τελικά του επιτράπηκε να μείνει στην Βρετανία.

Όλντριχ Έιμς: Το μέλος της CIA που έγινε κατάσκοπος των Σοβιετικών

Γιός ενός αναλυτή της CIA o Έιμς δεν έχασε χρόνο κι ακολούθησε τα βήματα του πατέρα του ξεκινώντας μάλιστα από το Γυμνάσιο ως υπάλληλος γραφείου μερικής απασχόλησης ενώ αργότερα έγινε κατάσκοπος.

Επί τρεις δεκαετίες, έχοντας περάσει μεγάλο μέρος της ζωής του στην Τουρκία και το Μεξικό ο Έιμς προσπαθούσε να στρατολογήσει σοβιετικούς αξιωματούχους στην υπηρεσία της CIA.

Δεν είχε καλές επιδόσεις ενώ και η εμμονή του με το ποτό του χάλασαν το όνομα, κάτι που δεν τον εμπόδισε πάντως να γίνει επικεφαλής του κλάδου αντικατασκοπείας στο σοβιετικό τμήμα της CIA.

Όμως το 1985 κι ενώ αντιμετώπιζε οικονομικά ζητήματα από το διαζύγιό του μπήκε στην Πρεσβεία της ΕΣΣΔ στην Ουάσινγκτον και προσφέρθηκε να ανταλλάξει μυστικά για ένα μεγάλο χρηματικό ποσό.

Πλέον έγινε κατάσκοπος των Σοβιετικών . Για τα επόμενα εννέα χρόνια έλαβε 2,7 εκατομμύρια δολάρια παραδίδοντας απόρρητα έγγραφα και αποκαλύπτοντας όλους τους πράκτορες που εργάζονταν για τις ΗΠΑ στην Σοβιετική Ένωση. Δέκα εξ αυτών εκτελέστηκαν!

«Κι όλα αυτά επειδή αυτός ο παραμορφωμένος προδότης ήθελε μεγαλύτερο σπίτι και πολυτελές αυτοκίνητο» είπε αργότερα ο διευθυντής της CIA.

Το 1994 ανακαλύφθηκε η δράση του κι εκτίει ποινή ισόβιας κάθειρξης στην Πενσιλβάνια.

Άντολφ Τολκάτσεφ: Κατασκοπία υπέρ των ΗΠΑ για εκδίκηση

Στις αρχές του 1977 ο Σοβιετικός μηχανικός ηλεκτρονικών, Άντολφ Τολκάτσεφ άρχισε να αφήνει σημειώματα στα αυτοκίνητα των διπλωματών των ΗΠΑ, ζητώντας συνάντηση.

Η CIA αρχικά τον αγνόησε, ανησυχώντας ότι θα έπεφτε σε μια παγίδα της KGB. Αλλά ο Τολκάτσεφ, ο οποίος εργαζόταν σε ένα ινστιτούτο στρατιωτικής αεροπορίας στη Μόσχα, επέμεινε και τελικά κέρδισε την εμπιστοσύνη της CIA

Από το 1979 έως το 1985, έβαζε τακτικά απόρρητα έγγραφα στο παλτό του για να τα φωτογραφίσει στο σπίτι με μια κάμερα που παρείχε η CIA. Οι σύνδεσμοί του στη CIA τότε έπαιρναν κατά διαστήματα αυτή την ταινία, μαζί με χειρόγραφα μηνύματα, αφού φρόντιζαν πολύ να αποφύγουν την παρακολούθηση της KGB.

Από τον Τολκάτσεφ, η CIA έμαθε ότι οι αμερικανικοί πύραυλοι Κρουζ και βομβαρδιστικά αεροπλάνα μπορούσαν να πετάξουν κάτω από σοβιετικά ραντάρ. Απέκτησε επίσης μεγάλη γνώση των νέων σοβιετικών οπλικών συστημάτων, εξοικονομώντας έτσι στον στρατό των ΗΠΑ περίπου 2 δισεκατομμύρια δολάρια σε κόστος έρευνας και κατασκευής.

Για αυτό το κατασκοπευτικό έργο, η CIA πλήρωσε στον Τολκάτσεφ περισσότερα από 1 εκατομμύριο  δολάρια και προμήθευσε δίσκους των Led Zeppelin, των Beatles και άλλα δυτικά ροκ άλμπουμ για τον γιο του.

Ωστόσο, φαίνεται ότι υποκινήθηκε περισσότερο από την εκδίκηση παρά από τα χρήματα, λέγοντας στους υπευθύνους της CIA για τη δολοφονία της μητέρας της συζύγου του και τη φυλάκιση του πατέρα της κατά τη διάρκεια των εκκαθαρίσεων του Ιωσήφ Στάλιν τη δεκαετία του 1930.

Η συνεργασία έληξε απότομα το 1985, όταν πιστεύεται ότι ο πρώην πράκτορας της CIA Έντουαρντ Λι Χάουαρντ, και πιθανώς και ο Όλντριχ Έιμς, μίλησαν στους Σοβιετικούς για τις δραστηριότητες του Τολκάτσεφ . Εκτελέστηκε τον επόμενο χρόνο.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Ιστορίες κατασκόπων: Ο πράκτορας του Χίτλερ στην Αθήνα το 1934

Ιστορίες κατασκόπων: Η υπόθεση Προφούμο

Ο Ζελένσκι βλέπει προδότες, συνωμοσίες και απολύει κόσμο